（2000ལོའི་ཟླ་5ཚེས་18ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བདུན་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་དང་། 2007ལོའི་ཟླ་3ཚེས་28ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བརྒྱད་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་སུམ་ཅུ་པའི་ཐོག་བསྐྱར་བཅོས་ཐེངས་དང་པོ་བྱས་པ། 2010ལོའི་ཟླ་7ཚེས་30ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དགུ་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་བདུན་པའི་ཐོག《〈《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འབྲུབ་འགོག་བཅའ་ཁྲིམས》ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བྱ་ཐབས〉སོགས་ཁྲིམས་སྲོལ་ཁག་11ལ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཆོད་དོན》གཞིར་བཟུང་དག་བཅོས་ཐེངས་དང་པོ་བྱས་པ། 2011ལོའི་ཟླ་11ཚེས་24ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་དགུ་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་ཉེར་ལྔ་པའི་ཐོག《〈བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཆུ་བེད་ལས་གྲྭའི་དོ་དམ་སྲོལ་ཡིག〉སོགས་ཁྲིམས་སྲོལ་ཁག་8ལ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཆོད་དོན》གཞིར་བཟུང་དག་བཅོས་ཐེངས་གཉིས་པ་བྱས་པ། 2021ལོའི་ཟླ་9ཚེས་29ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཅིག་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་སོ་གཉིས་པའི་ཐོག《〈《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཨ་མ་དང་ཕྲུ་གུ་དམར་འབྱར་གྱི་འཕྲོད་སྦྱོར་བཅའ་ཁྲིམས》ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུའི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་བྱ་ཐབས〉སོགས་ས་གནས་རང་བཞིན་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་ཁག་8ལ་བཟོ་བཅོས་རྒྱག་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཆོད་དོན》གཞིར་བཟུང་དག་བཅོས་ཐེངས་གསུམ་པ་བྱས་པ། 2024ལོའི་ཟླ་11ཚེས་28ཉིན་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་པའི་ཐོག་བསྐྱར་བཅོས་ཐེངས་གཉིས་པ་བྱས་པ）

དཀར་ཆག

ལེའུ་དང་པོ། སྤྱིའི་རྩ་དོན།

ལེའུ་གཉིས་པ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་གཉེར།

ས་བཅད་དང་པོ། སྤྱིར་བཏང་གི་གཏན་འབེབས།

ས་བཅད་གཉིས་པ། འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར།

ས་བཅད་གསུམ་པ། ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར།

ལེའུ་གསུམ་པ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་སྒོ།

ལེའུ་བཞི་པ། ལྟ་སྐུལ་ཞིབ་གཤེར།

ལེའུ་ལྔ་པ། བཅའ་ཁྲིམས་ཀྱི་འགན་འཁྲི།

ལེའུ་དྲུག་པ། ཞར་བྱུང་།

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་སྤྱི་བསྒྲགས།

〔2024〕ཡིག་ཨང་15པ།

《བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་སྲོལ་ཡིག》དེ་2024ལོའི་ཟླ་11ཚེས་28ཉིན་གྱི་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་བཅུ་གསུམ་པའི་ཐོག་བསྐྱར་བཅོས་བྱས་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བ་བཞིན་ད་ལྟ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུ་དང་2025ལོའི་ཟླ་3ཚེས་1ཉིན་ནས་བཟུང་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ།

བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་འཐུས་མི་ཚོགས་ཆེན་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་ནས།

2024ལོའི་ཟླ་11ཚེས་28ཉིན།

ལེའུ་དང་པོ། སྤྱིའི་རྩ་དོན།

དོན་ཚན་དང་པོ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ཁྲོམ་རའི་སྒྲིག་ལམ་སྲུང་སྐྱོང་དང་། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་བདེ་འཇགས་འགན་སྲུང་། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་མཁན་གྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་བྱས་ཏེ་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་རིགས་སྐྱོན་བྲལ་ངང་གོང་འཕེལ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད། 《ཀྲུང་ཧྭ་མི་དམངས་སྤྱི་མཐུན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་སྲོལ་ཡིག》སོགས་འབྲེལ་ཡོད་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྲོལ་གཞིར་བཟུང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་སྲོལ་ཡིག་འདི་བཟོས་པ་ཡིན།

དོན་ཚན་གཉིས་པ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར་དང་། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་སྒོ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་གྱི་ལས་སྒོ་བཅས་སྤེལ་བར་སྲོལ་ཡིག་འདི་སྤྱད་ན་འཐུས།

སྲོལ་ཡིག་འདིའི་ནང་བརྗོད་པའི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ལམ་འགྲུལ་པ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར（གཤམ་ལ་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་ཞེས་བསྡུ་རྒྱུ）དང་། རྒྱ་ལམ་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར（གཤམ་ལ་ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར་ཞེས་བསྡུ་རྒྱུ）ཚུད་ཡོད། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་སྒོའི་ཁོངས་སུ་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་འབབ་ཚུགས（བྱེད་གནས）ཀྱི་ལས་གཉེར་དང་། འཕྲུལ་སྒུལ་འཁོར་རིགས་ཉམས་བཟོའི་ལས་གཉེར། འཕྲུལ་སྒུལ་འཁོར་རིགས་ཀྱི་ཁ་ལོ་བའི་སྦྱོང་བརྡར། རླངས་འཁོར་བོགས་གཏོང་གི་ལས་གཉེར་བཅས་ཚུད་ཡོད།

དོན་ཚན་གསུམ་པ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་རིགས་གོང་འཕེལ་གཏོང་བར་ངེས་པར་དུ་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་དང་། བདེ་འཇགས་སྟབས་བདེ། ནུས་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བཅས་ཀྱི་རྩ་དོན་ལ་སྲུང་བརྩི་ཞུ་དགོས་པ་དང་། ལྕགས་ལམ་དང་མཁའ་འགྲུལ་སོགས་སྐྱེལ་འདྲེན་བྱེད་སྟངས་གཞན་དག་དང་སྦྲེལ་མཐུད་ལུགས་མཐུན་དང་མཐུན་སྦྱོར་གོང་འཕེལ་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།

རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱིས་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར་པས་གཞི་ཁྱོན་ཅན་དང་ཞིབ་ལས་ཅན་གྱི་ལས་གཉེར་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་བཞི་པ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར་དང་དེ་བཞིན་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ལས་སྒོ་གཉེར་སྐབས་ངེས་པར་དུ་ཁྲིམས་བཞིན་ལས་གཉེར་དང་། ཁ་དན་ཚིག་གནས། དྲང་གཞག་འགྲན་རྩོད། ཞབས་ཞུ་སྤུས་ལེགས་བཅས་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།

རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་དོ་དམ་བྱེད་སྐབས་ངེས་པར་དུ་འདྲ་མཉམ་དང་། དྲང་གཞག ཡོངས་བསྒྲགས། ཕྱོད་ཆེ། དམངས་ལ་སྟབས་བདེ་བཅས་ཡོང་བའི་རྩ་དོན་སྲུང་དགོས།

དོན་ཚན་ལྔ་པ། རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་གོང་འཕེལ་གཏོང་རྒྱུ་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱས་ཏེ་དེང་རབས་ཀྱི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྲོང་གསེབ་དང་ཁུལ་ཁོངས་ཀྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་གཞི་གཅིག་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།

དོན་ཚན་དྲུག་པ། རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གིས་ངེས་པར་དུ་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་དོན་ལ་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་རྒྱལ་དམངས་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་གོང་འཕེལ་གཏོང་བའི་དགོས་མཁོ་གཞིར་བཟུང་། སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་དེ་གའི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གོང་འཕེལ་གཏོང་ཕྱོགས་ཀྱི་འཆར་འགོད་བཟོ་དགོས་པ་མ་ཟད། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་དང་འཕྲལ་སྡོམ་སྐྱེལ་འདྲེན་འགན་སྲུང་ལ་མཁོ་བའི་འགྲོ་གྲོན་རྣམས་རིམ་པ་དེ་གའི་ནོར་སྲིད་སྔོན་རྩིས་ནང་འཇུག་དགོས།

དོན་ཚན་བདུན་པ། རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་གྱིས་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་དེ་གའི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར་དགོས་པ་དང་། དེའི་ཁོངས་གཏོགས་ཀྱི་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་ལས་ཁུངས་དང་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྒྱུར་ལས་ཁུངས་ཀྱིས་གཏན་འབེབས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གཞིར་བཟུང་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་གྱི་ཞིབ་ཕྲའི་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར་དགོས།

རྫོང་རིམ་ཡན་གྱི་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་གོང་འཕེལ་བསྒྱུར་བཅོས་དང་། སྤྱི་བདེ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག འཕྲལ་སྡོམ། ཁྲོམ་རའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་སོགས་སྡེ་ཚན་གྱིས་ངེས་པར་དུ་རང་སོ་སོའི་འགན་འཁྲི་གཞིར་བཟུང་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་དོ་དམ་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་ལས་དོན་མཉམ་དུ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས།

ལེའུ་གཉིས་པ། རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར།

ས་བཅད་དང་པོ། སྤྱིར་བཏང་གི་གཏན་འབེབས།

དོན་ཚན་བརྒྱད་པ། འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་གྱི་ཁོངས་སུ་རྒྱུན་བཙུགས་རླངས་འཁོར་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་དང་། འགན་གཙང་རླངས་འཁོར་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར། ཡུལ་སྐོར་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར། བོགས་གཏོང་རླངས་འཁོར་གྱི་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་བཅས་ཚུད་ཡོད།

ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར་གྱི་ཁོངས་སུ་སྤྱིར་བཏང་ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར་དང་། དངོས་ཟོག་ཆེད་སྤྱོད་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར། དངོས་ཟོག་ཆེ་གྲས་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར། ཉེན་ཆེའི་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར། དྲ་རྒྱའི་ལས་སྟེགས་ཀྱི་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་གྱི་ལས་གཉེར（གཤམ་དུ་དྲ་རྒྱའི་ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར་ཞེས་བསྡུ་རྒྱུ）བཅས་ཚུད་ཡོད།

དོན་ཚན་དགུ་པ། འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་དང་ཟོག་འདྲེན་ལས་ཀ་བྱེད་མཁན་ལ། ངེས་པར་དུ་བཅའ་ཁྲིམས་དང་སྲིད་འཛིན་ཁྲིམས་སྲོལ་གྱིས་གཏན་འབེབས་བྱས་པའི་ཆ་རྐྱེན་ཚང་དགོས་པ་མ་ཟད། ཁྲིམས་ལྟར་ཁྲོམ་རའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་སྡེ་ཚན་ལ་བསྐྱོད་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཐོ་འགོད་འགྲོ་ལུགས་གཉེར་རྗེས། འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་ལ་རྒྱ་ལམ་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་གཉེར་གྱི་འཁྲོལ་འཛིན་དང་འཁོར་རིགས་ཀྱི་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་གཉེར་ལག་ཁྱེར་རེ་ཞུ་བྱེད་དགོས།

རང་སྐྱོང་ལྗོངས་མི་དམངས་སྲིད་གཞུང་གི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་གྱིས་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲུལ་སྐྱེལ་ལས་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་འབུལ་མཁན་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ལས་གཉེར་ཆོག་མིན་ཐག་གཅོད་དགོས་པ་དང་། ཆོག་འཐུས་ཐག་བཅད་རིགས། ཁྲིམས་ལྟར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་ལ་སྙན་ཐོ་དཔོ་དགོས། རྒྱལ་སྤྱིའི་ཟོག་འདྲེན་ལས་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་འབུལ་མཁན་རིགས་ཀྱིས་ཁྲིམས་ལྟར་སྙན་ཐོ་དཔོ་དགོས།

གྲོང་ཁྱེར（ས་གནས）མི་དམངས་སྲིད་གཞུང（སྲིད་ཧྲུའུ）འགྲིམ་འགྲུལ་སྐྱེལ་འདྲེན་གཙོ་འགན་སྡེ་ཚན་གྱིས་ཞིང་ཆེན་དབར་དང་། གྲོང་ཁྱེར་དབར། རྫོང་དབར（མཐའ་འབྲེལ་རྫོང་གི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁོངས་དབར་ཕུད）བཅས་ཀྱི་རྒྱུན་བཙུགས་རླངས་འཁོར་དང་། འགན་གཙང་གླ་འཁོར། ཡུལ་སྐོར་འགྲུལ་སྐྱེལ་བཅས་ཀྱི་ལས་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་འབུལ་མཁན་རིགས་ལ། ཁྲིམས་ལྟར་ལས་གཉེར་ཆོག་མིན་ཐག་གཅོད་དགོས་པ་དང་། ཉེན་ཆེའི་དངོས་ཟོག་སྐྱེལ་འདྲེན་ལས་གཉེར་བྱ་རྒྱུའི་རེ་ཞུ་འབུལ་མཁན་རིགས་ལ་ཁྲིམས་ལྟར་ཆོག་མིན་ཐག་གཅོད་དགོས།

(མུ་འགོད)