ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་པའི་ཕན་འབྲས་དང་ཉམས་མྱོང་།

(པར་ངོས་གསུམ་པར་མཐུད) （གསུམ） “སྤྱོད་ཚུལ་བཞིའི”མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ནས་གོམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་འབེན་གཏད་བཅོས་སྒྲིག་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཡོད། དོན་དངོས་ནས་འགོ་འཛུགས་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་འགལ་ཟླ་གཙོ་བོར་དམ་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་པ་དང་། གནད་དོན་གང་ཞིག་མངོན་གསལ་དོད་པ་དེ་གཙོ་གནད་ཐོག་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ་དང་གནད་དོན་གང་ཞིག་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་ཡིན་པ་དེར་དམ་འཛིན་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས། འབེན་ས་གནད་འཁེལ་འཚོལ་བ་དང་། འབེན་ཡོད་སར་མདའ་འཕེན་པ། སྔ་ཙམ་དམ་འཛིན་དང་ཆུང་ས་ནས་དམ་འཛིན། སྐྱོན་ཆུང་དུས་སེལ་བ་བཅས་བྱས་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་རྗེས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་འཆར་མང་བའི“སྤྱོད་ཚུལ་བཞིའི”གནད་དོན་ལ་དམིགས་ནས། གཞུང་དངུལ་སྤྱད་དེ་ཟླ་མཆོད་བག་ལེབ་དང་ལོ་གསར་གྱི་རྟེན་འབྲེལ་ཤོག་བྱང་ཉོས་པ་དང་། གཞུང་དངུལ་སྤྱད་ནས་ཟ་འཐུང་བྱེད་པ་དང་ལག་རྟགས་སྤྲོད་པ། གཞུང་དངུལ་སྤྱད་ནས་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པ། གཞུང་འཁོར་སྒེར་སྤྱོད་བྱེད་པ། སྒྲིག་འགལ་ངང་ལས་ཁང་ཚོགས་ཁང་མགྲོན་ཁང་སོགས་གཞུང་ཁང་ཆེ་རིགས་སྐྲུན་པ། མནའ་མ་བསུ་ལེན་དང་གཤིན་པོ་དུར་སྐྱེལ་གྱི་བྱེད་སྒོ་ཤུགས་ཆེན་སྤེལ་བ། དངུལ་དང་དངོས་པོ་གང་བྱུང་དུ་སྤྲོད་པ། འདུ་གནས་ཁང་ནང་གི་ཚུལ་ངན། སྒྲིག་འགལ་ངང་ཀོར་ཧྥུ་སྤོ་ལོ་རྩེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་གཅིག་སྡུད་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པ་འཚོགས་རྗེས་སྐྱིད་འདོད་རིང་ལུགས་དང་བག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་དམ་པོར་དམིགས་ནས་སྒྲིག་འགལ་ངང་ལག་རྟགས་འབུལ་རྟེན་ལེན་པ་དང་སྒྲིག་འགལ་ངང་ཟ་འཐུང་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནད་དོན་བཅོས་སྒྲིག་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། གློག་རྡུལ་ཤོག་ཆག་ལེན་པ་དང་སྒེར་འཁོར་གཞུང་གསོ་སོགས་ཀྱི་མངོན་མེད་ཐབས་སྒྱུར་གྱི་གནད་དོན་སྔོག་བཤེར་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། རྩ་ཆེའི་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་དང་དམིགས་བསལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་སྤྱད་ནས་སྒེར་ཕན་སྒྲུབ་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཆེད་དོན་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་དང་དཔོན་ཉམས་རིང་ལུགས་བཅོས་སྒྲིག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ་གདམ་ག་བྱེད་པ་དང་། སླ་བཅོས་བྱེད་པ། ཉུང་འཕྲི་བྱེད་པ། རྣམ་འགྱུར་སྟོན་མང་བ། ཆ་རྐྱེན་མཐོ་བ། བྱ་སྤྱོད་སྤེལ་ཉུང་བ། དོན་འཁྱོལ་ཞན་པ་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་གཅིག་སྡུད་ཐོག་ཡོ་བསྲང་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། “རིམ་དམའི་དམར་པོ”དང“རིམ་མཐོའི་ནག་པོ”སྔོན་འགོག་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་གི་རིམ་པ་ནས་ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི་ཁུར་པོ་ཡང་དུ་གཏོང་བའི་ཆེད་དོན་ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ཏེ་ཚོགས་ཡིག་གཉིས་མང་དང་། ལྟ་སྐུལ་ཞིབ་བཤེར་དང་དཔྱད་ཞིབ་བྱེད་དྲགས་པ། ཟིན་ཐོ་འགོད་དྲགས་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པ་འཚོགས་ཚུན། ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་དང་དཔོན་ཉམས་རིང་ལུགས་ཡོ་བསྲང་བཅོས་སྒྲིག་བྱེད་པ་དེ་སྔར་བས་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནས་བབ་ཐོག་བཞག་ནས་ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་གྱི་ཁུར་པོ་ཡང་དུ་གཏོང་བའི་གཏན་འབེབས་འགའ་ཞིག་བཟོས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་། བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་འདོན་པ། གཞི་རིམ་བཅོས་སྐྱོང་གི“རྟ་ཆུང་གིས་ཐེར་ཆེན་འདྲུད་པའི”མངོན་གསལ་དོད་པའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་པ། “སོར་རྩེའི”ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་འགོག་བཅོས་བྱེད་པ། གཞི་རིམ་གྱི་དཔྱད་ཞིབ་ཁུ་བསྡུ་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་བ། གཞི་རིམ་ནས་ལས་དོན་མི་སྣ་གཡར་འཐེན་བྱ་རྒྱུར་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བཅས་བྱས་ཏེ་ཤང་གྲོང（ཁྲོམ་གཞུང）གིས་འགན་སྒྲུབ་གསལ་ཐོ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཛུགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། དབང་ཆའི་ལྟ་བ་ཡོ་བ་དང་སྲིད་དོན་ལས་རྗེས་ཀྱི་ལྟ་བ་འཛོལ་བའི་སྣང་ཚུལ་ལ་དམ་པོར་དམིགས་ཏེ“ནར་ལུས་ལས་གྲྭ”དང་། “རྟགས་མཚོན་ལས་གྲྭ” “ངོ་སོའི་ལས་གྲྭ”བསྡོམས་རྩིས་རྫུན་བཟོ་དང་དེ་བཞིན་གཞི་རིམ་བཅོས་སྐྱོང་གི་སྣང་ཚུལ་ངན་པ་སོགས་དག་ཐེར་བཅོས་སྒྲིག་མུ་མཐུད་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཡོད། སྐྱིད་འདོད་རིང་ལུགས་དང་བག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་བཀག་འགོག་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་ཏེ། སྒྲིག་འགལ་ངང་བཟའ་འཐུང་བྱེད་པ་དང་། སྒྲིག་འགལ་ངང་ལག་རྟགས་དང་འབུལ་རྟེན་ལེན་པ། སྒྲིག་འགལ་ངང་གཞུང་དོན་སྣེ་ལེན་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་བཅོས་སྒྲིག་མུ་མཐུད་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་དང་། གསོ་སྦྱོང་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་གཞུང་དངུལ་སྤྱད་དེ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པ་དང་ལས་ཁང་ཚོགས་ཁང་མགྲོན་ཁང་སོགས་གཞུང་ཁང་ཆེ་རིགས་རྒྱས་སྤྲོས་མཛེས་བཟོ་བྱས་པ་སོགས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ཡོ་བསྲང་བཅོས་སྒྲིག་ནན་པོ་བྱས་ཡོད།

（བཞི） ལྟ་སྐུལ་སྒྲིག་བསྟར་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་དམ་བསྒྲགས་རྣམ་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དོན་འཁྱོལ་ལ་ལྟ་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཏང་གི་སྤྱོད་ཚུལ་ལེགས་གཏོང་གི་རྒྱུན་གཏན་རང་བཞིན་གྱི་གཙོ་གནད་ལས་དོན་ཞིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་དམ་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། སྤྱོད་ཚུལ་འཛུགས་སྐྱོང་གི་ལྟ་སྐུལ་ལམ་ལུགས་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ཏང་ནང་ཁུལ་གྱི་ལྟ་སྐུལ་དང་། གླེང་ཕྱོགས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ། མང་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་སྐུལ་སོགས་ལྟ་སྐུལ་སྣ་ཚོགས་འབྲེལ་མཐུད་མཐུན་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། གྲངས་གཞི་ཆེན་པོའི་ལག་རྩལ་སྤྱད་ནས་ལྟ་སྐུལ་བྱེད་ཐབས་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ། ལྟ་སྐུལ་བྱེད་རྒྱ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། “སྤྱོད་ཚུལ་བཞིའི”གནད་དོན་དུས་ཐོག་ཏུ་ཤེས་རྟོགས་བྱེད་པའི་འཇོན་ཐང་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ཚུལ་མིན་སྤྱོད་ཚུལ་ལ་ཆད་པ་གཅོད་པའི་ལྟ་སྐུལ་གྱི་གནོན་ཤུགས་ཆགས་པར་བྱས་ཡོད། གནམ་ལོ་གསར་ཚེས་དང་། དཔྱིད་གསར་དུས་ཆེན། “ལྔ་གཅིག” ལྔ་པའི་ཚེས་ལྔའི་དུས་ཆེན། བརྒྱད་པའི་བཅོ་ལྔའི་དུས་ཆེན། རྒྱལ་སྟོན་སོགས་ཀྱི་མཚམས་ཚིགས་གལ་ཆེན་ལ་དམིགས་ནས་ལྟ་སྐུལ་དྲན་སྐུལ་དང་མངོན་བཤེར་ལྐོག་ཞིབ་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་བརྡ་ཁྱབ་དམར་འདོན་དང་ཉེན་བརྡ་གཏོང་བའི་སློབ་གསོ་སྤེལ་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལས་འགལ་བའི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ཆེ་རུ་བཏང་བ་དང་། མཚམས་དང་ཚོད་མི་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཡ་མེད་སྒྲིག་འགལ་གྱི་བྱེད་སྤྱོད་གཙོ་གནད་ཐོག་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱས་ནས་ཟིལ་གནོན་གྱི་ཕན་འབྲས་ཐོན་པར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ཡོད། 2024ལོའི་ལོ་མཇུག་བར། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལས་འགལ་བའི་གནད་དོན་ཁྲི་107.6ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱས་པ་དང་མི་ཁྲི་152.3ལ་སྐྱོན་བརྗོད་སློབ་གསོ་དང་ཐག་གཅོད་བྱས་པའི་ནང་མི་ཁྲི་99.5ལ་ཏང་གི་སྒྲིག་ཁྲིམས་དང་སྲིད་དོན་གྱི་ཆད་པ་བཅད་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཚུལ་གྱི་ཟླ་རེའི་སྙན་སེང་ལམ་ལུགས་བཟོས་ཏེ་2025ལོའི་ཟླ་3པའི་བར། བསྟུད་མར་ཟླ་བ་138རིང་རྒྱལ་ཡོངས་སུ་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལས་འགལ་བའི་གནད་དོན་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་བྱས་པའི་གྲངས་གཞི་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། ཕྱི་ཚུལ་རིང་ལུགས་བཅོས་སྒྲིག་བྱས་ནས་གཞི་རིམ་གྱི་ཁུར་པོ་ཡང་དུ་གཏོང་བའི་གྱོད་དཔེ་ཞིབ་བཤེར་བརྡ་ཁྱབ་ལམ་སྲོལ་བཙུགས་ནས་མུ་མཐུད་ལག་བསྟར་ནན་པོ་བྱ་རྒྱུའི་བརྡ་རྟགས་བཏང་ཡོད།

（ལྔ） རྩ་ལག་མཉམ་བཅོས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཚུལ་ངན་དང་རུལ་སུངས་མཉམ་བཤེར་མཉམ་བཅོས་བྱས་ཡོད། ལམ་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་ཏང་བཅོས་སྐྱོང་དང་། དབང་ཆར་དོ་དམ། དཔོན་རིགས་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་བྱ་རྒྱུར་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་ལ་བརྟེན་ནས་སྟོང་ཆ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་གསབ་སྟེ། ཏང་ནང་ཁུལ་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་ལམ་ལུགས་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་རླུང་ཙེ་དམ་དུ་བཏང་ཡོད། དུས་བབ་གསར་པའི་འོག་གི་ཏང་ནང་ཁུལ་གྱི་ཆབ་སྲིད་འཚོ་བའི་བསྲུང་བྱ་དང་། སྤྱོད་གཙང་རང་འདོམས་ཀྱི་བསྲུང་བྱ། སྒྲིག་ཁྲིམས་ཆད་གཅོད་སྲོལ་ཡིག་སོགས་ཏང་ནང་ཁུལ་གྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་བཟོ་བཅོས་དང་གཏན་འབེབས་བྱས་ཏེ་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དོན་ཚན་བརྒྱད་ཀྱི་དགོངས་དོན་གྱི་བླང་བྱ་དེའི་ནང་བཅུག་ཡོད། ཚུལ་ངན་དང་རུལ་སུངས་མཉམ་བཤེར་མཉམ་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བཏང་བ་སྟེ། “ཚུལ་ངན་རུལ་བཤེར”གྱིས“ཚུལ་ངན་རུལ་འགེབས”བྱ་རྒྱུ་སྔོན་འགོག་བྱས་ཏེ། ཚུལ་མིན་སྤྱོད་ཚུལ་རྒྱབ་ཀྱི་འབུལ་རྟེན་སྤྲད་ནས་དོན་དག་སྒྲུབ་པ་དང་ཁེ་ཕན་སྤྲོད་རེས་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་རུལ་སུངས་ཀྱི་གནད་དོན་སྔོག་བཤེར་གཏིང་ཟབ་བྱས་པ་མ་ཟད། “རུལ་སུངས་ནས་སྤྱོད་ཚུལ་ཡོ་བསྲང”དང་། རུལ་སུངས་རྒྱབ་ཀྱི་སྐྱིད་འདོད་དང་བག་མེད་ལོངས་སྤྱོད་སོགས་སྤྱོད་ཚུལ་གྱི་གནད་དོན་ཞིབ་བཤེར་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། རུལ་སུངས་ཐོན་ས་དང་ཐོན་རྐྱེན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་མེད་པར་བཟོས་ཡོད། “སྤྱོད་ཚུལ་བཞི”ཡོ་བསྲང་དང་དར་སྲོལ་གསར་པ་འཛུགས་པ་རྒྱུན་མཐུད་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་། གསར་བརྗེའི་རིག་གནས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྔོན་ཐོན་རིག་གནས་བཅས་དར་སྤེལ་གཏོང་བ། ཏང་གི་གཟི་བརྗིད་སྲོལ་རྒྱུན་དང་སྤྱོད་ཚུལ་བཟང་པོའི་སློབ་གསོ་སྤེལ་བ། དུས་རབས་གསར་པའི་སྤྱོད་གཙང་རིག་གནས་འཛུགས་སྐྱོང་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་བཅས་བྱས་ཏེ་དམ་པ་དོན་གཉེར་དང་སྤྱོད་གཙང་གཞུང་དྲང་གི་སྲོལ་གསར་སྤྱོད་བཟང་བསྐྱངས་ཡོད།